23 september 2019
Ruud van den Tillaar: ‘Schulden hebben is ingewikkeld’
Vroeger was de Kredietbank een bank voor arme mensen. Tegenwoordig is het een sociaal maatschappelijke instelling die mensen helpt die in financiële problemen zitten. Maar heel af en toe wordt er een krediet verstrekt. De Kredietbank Limburg verleent schuldhulpverlening in de meest brede zin van het woord. Directeur Ruud van den Tillaar legt uit hoe complex het schuldenvraagstuk is.
“Uit de landelijke cijfers blijkt dat 1,4 miljoen huishoudens problematische dan wel risicovolle schulden hebben. Daarvan hebben we slechts 200.000 huishoudens in beeld.” zegt Ruud van den Tillaar. “Als je dan bedenkt wat stress rond het hebben van schulden veroorzaakt, besef je hoe groot de problematiek is. Het IQ van mensen gaat omlaag, ze worden ongevoeliger voor hun omgeving, kunnen alleen nog de korte termijn overzien. Als je dan weet dat er 1,2 miljoen huishoudens zijn die geen hulp hebben, is dat zorgelijk.”
Buiten beeld
De reden dat zoveel huishoudens buiten beeld zijn, is complex, volgens Van den Tillaar. Schaamte is een factor maar vooral de manier waarop de overheid omgaat met het schuldenvraagstuk maakt dat mensen hun situatie niet meer overzien en niet op tijd aan de bel trekken. “De overheid kent vele gedaanten en evenzovele werkwijzen. De Belastingdienst, de Sociale Verzekeringsbank, Sociale Dienst, DUO, het is allemaal overheid. Als iemand een verkeersboete niet betaalt, volgt er een boete op de oorspronkelijke boete. Boete wordt op boete gestapeld en in no time zit je met een flinke schuld. Zo werken veel overheidsdiensten. Het is beter als er bij te laat of niet betalen geïnformeerd wordt óf iemand kan betalen en dat de incasso even gestopt wordt als blijkt dat het een probleem is.”
Veelkoppig monster
Het hebben van schulden is ingewikkeld, laat staan het oplossen of hulp vragen. Ruud van den Tillaar: “Veel mensen in de schulden ervaren de overheid als een veelkoppig monster en vragen niet om hulp bij datzelfde monster. Bovendien blijkt uit onderzoek van de Nationale Ombudsman dat de drempel naar de overheid om in aanmerking te komen voor schuldhulpverlening veel te hoog is. Je krijgt te maken met een papierwinkel aan formulieren en bewijsstukken maar als je zo goed was in administratie, was je niet in de schuldenproblematiek terecht gekomen.”
Gewoon beginnen
De schuldenproblematiek en de manier waarop de overheid daarmee omgaat is dus buitengewoon complex. Zeker voor mensen die last hebben van ‘schuldenstress’ waardoor IQ daalt en mensen de langere termijn niet meer kunnen overzien. Is er een oplossing? “Wij proberen als Kredietbank ons proces zo mensvriendelijk mogelijk in te richten waarbij we altijd beginnen met de vraag wat we voor iemand kunnen betekenen. De overheid zou zijn verantwoordelijkheid moeten nemen. Bijvoorbeeld door contact op te nemen met iemand die zijn boete niet betaalt en door te verwijzen naar hulp. Zuid Limburg staat bekend om zijn armoedeproblematiek en intergenerationele armoede, dat wil zeggen dat kinderen die opgroeien in armoede, zelf voorbestemd zijn tot armoede, een groot probleem is. We zullen iets moeten verzinnen om dat te doorbreken. Je moet gewoon beginnen. Je kunt heel lang nadenken en onderzoeken maar we weten wel wat waar is.”
Samenwerken is de sleutel
Het helpt als gemeenten en instellingen samenwerken, heeft Van den Tillaar. “Wij werken samen met 20 gemeenten en met instellingen als SchuldHulpMaatje en welzijnsinstellingen. Want er zijn veel mensen bezig met schuldenproblematiek. Als je die krachten bundelt, kom je verder. En als wij in onze dienstverlening laten zien dat we onbevooroordeeld naar mensen kijken en ze serieus nemen, kun je verschil maken. De Ombudsman zei het laatst heel mooi: als overheid moet je in 2030 eerlijk, simpel en begripvol zijn. Dat dekt voor mij de lading.”
Lees meer over schuldhulpverlening
Lees meer verhalen
