Het Rotterdamse Polderplein. Het decor in de jeugd van Soufiane Touzani. Een jongen met een bal. Altijd die bal. Zijn kameraad, zijn vriend. Soufiane is straatvoetballer, ondernemer, rapper, presentator, televisiemaker en vlogger. ‘En ik wil zo graag dat alle kinderen in Nederland en ver daarbuiten, ook de kans krijgen zo’n passie te ontdekken. Daarom werk ik samen met het Jeugdfonds Sport & Cultuur. Om samen de wereld een stukje beter te maken.’

Soufiane Touzani was al jong gegrepen door sport, en dan met name voetbal. ‘Ik was altijd buiten aan het spelen, aan het oefenen, partijtje spelen. Mijn ambitie was profvoetballer worden tot een ernstige vergroeiing aan mijn wervelkolom een einde maakte aan die droom. Toch bleef het plezier om iets met een bal te doen. Hooghouden, trucjes leren… Uren keek ik naar filmpjes van anderen en probeerde dat dan na te doen. En beter te worden. Zo ontstond mijn eerste filmpje. Een vriend maakte opnames en die gingen direct viral. Inmiddels heb ik meer dan een miljoen abonnees op YouTube. Zo kan het dus gaan! Van een balletje hooghouden op het pleintje tot een reportage in de achtertuin van Cristiano Ronaldo.’ 

Tips en trics om beter te worden 

‘Eigenlijk ben al dertig jaar bezig met mijn passie; de bal. Van jochie van zes tot nu toe met alle activiteiten voor het voetbalkanaal Touzani TV en natuurlijke FC Straat. Dit is de grootste voetbalclub van Nederland met 30.000 leden. Het is een online voetbalclub, met lokaal allerlei activiteiten, uitdagingen, wedstrijden en ontmoetingen. Ook is er online van alles te leren en te zien; onder andere trainingsvideo´s en tips en tricks om beter te worden. En het is echt een club! Een community. Een voetbalplatform waarbij deelnemende kinderen onderdeel zijn van een groter geheel. Ze horen ergens bij. Ons doel is deze doelgroep te verbinden. Voor mij is het voetbal altijd een plek geweest van vreugde. Van vrienden zien, van creativiteit, van vrijheid. Ik heb er leren winnen en leren verliezen. Ik heb dingen leren accepteren en doorzetten als het even wat minder ging. Doelen stellen, beter worden en discipline aanleren. Dat zijn allemaal belangrijke levenslessen. Dat zijn ervaringen waar je op allerlei momenten wat aan kan hebben. Je bent buiten, je beweegt. Je hoeft je nooit alleen te voelen want er is een bal, en een ander kind dat ook wil spelen.’ 

Samen werken aan hetzelfde doel 

Soufiane benadrukt dat sport heel veel meer bij te dragen heeft dan alleen het sportieve. Juist ook de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen is erbij gebaat. ‘Als een kind zijn of haar passie vindt; dat is prachtig! En dat kan natuurlijk ook bij allerlei culturele activiteiten gebeuren. Dat er een liefde ontstaat; dat een kind zich kan uiten en ontspannen. En vooral dat er plezier is, lol in de bezigheid. En geld zou geen belemmering mogen zijn om deze passie te ervaren. Daarom zou sport voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Het Jeugdfonds Sport & Cultuur maakt dat mogelijk. En daarom werken we samen aan hetzelfde doel; iedereen kan meedoen.’ 

Gedragsverandering vraagt lange adem 

‘Het mooie aan FC Straat is dat de wereld de begrenzing is. Omdat je je online met elkaar verbindt is er van alles mogelijk. Het houdt niet per se op bij Nederland. We zijn erop gericht om kinderen van watchtime Unpleasant playtime te krijgen. Wij willen met het platform, dat natuurlijk ook online bekeken wordt en dus ook watchtime is, juist inspireren, motiveren en de kinderen bewegen om naar buiten te gaan. Om te gaan spelen. We zijn nu twee jaar bezig en er is al zoveel gebeurd! Maar is er nog veel te winnen. Gedragsverandering heeft altijd een lange adem nodig. We moeten geduld hebben. Maar onze ambitie is om alle kinderen die liefde en passie hebben voor voetbal aan te sluiten bij FC Straat. Eerst in Nederland, en wie weet… De straat is tenslotte van iedereen! Het zijn lokale activiteiten maar onderdeel van een groter nationaal en zelfs internationaal platform.’ 

Positieve impact op mensheid 

‘Tijd is het meest kostbare bezit van mensen. We zitten de helft van ons leven online. Dat doet iets met mensen. Als wij online kinderen kunnen activeren tot bewegen offline, heeft dat positieve impact op de mensheid. Daar geloof ik in. We hebben natuurlijk veel concurrentie. We strijden om de tijd die online wordt doorgebracht. Grote techbedrijven, gamedesigners, doen er alles aan om die aandacht naar zich toe te trekken. Wij moeten dus echt iets heel stoers en tofs aanbieden. Iets bijzonders daar tegenover stellen. En daar zijn we steeds mee bezig. Dat is best een verantwoordelijkheid.’ 

Straatvoetbal basis voor liefde 

‘Johan Cruijff zei het al: Ik trainde vier keer in de week twee uur bij Ajax, maar elke dag vier uur op het pleintje. En zo is het voor veel voetballers. Het straatvoetbal was vaak de basis van de liefde. Het is natuurlijk makkelijk; de veldjes liggen er al, de Cruijff Courts en sportplekken van de Krajicek Foundation. Wat heb je verder nodig? Een bal en liefhebbers… Er zijn ook veel enthousiaste mensen betrokken; buurtcoaches, sportcoaches. We moeten het samen doen, alleen kan je niks, ook al zo´n mooie uitspraak van Cruijff. Maar hij had wel gelijk. We zijn samen verantwoordelijk. Zo blazen we samen ziel in de samenleving.’ 

Meer over FC Straat en het Jeugdfonds

Arie Boomsma is a television presenter, gym owner, and father of three. He believes sports and exercise are important for children and young people, especially for children who are struggling at home. "During exercise, sadness disappears for a moment; worries and fears don't control your life for a moment."

"Sports, or actually just exercise, is an anchor in my day," says Arie. "It creates a rhythm in my schedule. It gives me the energy to keep up with my children and live life to the fullest. It keeps me more optimistic, more resilient, and physically and mentally strong. But perhaps most importantly, I enjoy it immensely. That was the case even as a child. I have three brothers and a sister who came along a little later. At home, we were always climbing, clambering, playing, running, and jumping. My parents weren't well off. In elementary school, we had to choose between sports and music. I chose soccer. In the first year of high school, I started playing basketball. That sport is still my favorite, even though I haven't played it myself for a long time."

Arie had every opportunity at home, but he had to work for it. “My parents supported my choices. But I had to make something of it myself. When I wanted to go to high school in America at sixteen, I had to pay for it myself. After school, I cleaned the cafeteria, the library, and the restrooms to pay for that year. Later, I got a scholarship to study and play basketball at college.”

Sport is essential to his life. What does it bring him, besides the physical benefits? "We live in a time of constant shuffle, constantly switching between everything," says Arie. "Sport is perhaps the only place in our society where you still learn how to persevere, set goals, and work hard for them, sometimes through setbacks and disappointments. Besides, good health is your shield against viruses like COVID. And sport is an international language that allows you to connect with others, regardless of background, age, appearance, or gender."

Sports keep you physically and mentally strong

"For children struggling at home, sports and exercise can provide relief," Arie believes. "Sports are a wonderful outlet. They let off some steam. During sports, sadness fades away, worries and fears don't control your life for a moment. Moreover, exercise releases substances in your body that help you be more positive and cope with unpleasant situations. It keeps you mentally and physically strong, and often brings you into contact with peers."

Arie has two gyms. Can gyms and cultural providers do something to lower the threshold for families with little money? You guys are doing fantastic work, and it's wonderful that the fund exists. But indeed, providers can also do all sorts of things to make sports and culture (even) more accessible. At my company, Vondelgym, we do this, for example, by allowing children with a city pass to participate in boxing, CrossFit, and boot camp classes for free. And we occasionally organize events where young people are welcome to try out different sports. Collaborating with schools can also be beneficial for associations, clubs, and organizations. And don't forget social media. Make what you do visible, show how much fun sports and games can be!

Steven Pont is ontwikkelingspsycholoog, publicist en auteur van ‘Mensenkinderen’ waarin hij de verschillende ontwikkelingsfases van kinderen levendig beschrijft zodat ouders het gedrag van hun kind beter begrijpen. Steven is ook een hartstochtelijk pleitbezorger van cultuur. Maar wat is cultuur eigenlijk en waarom is het belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen?

“Cultuur is alles wat ons mens maakt,” antwoordt Steven. “Je zou kunnen zeggen dat cultuur alle karaktereigenschappen van de samenleving bevat. En de samenleving is de plek waar kinderen groot worden. Voor de stabiele ontwikkeling van kinderen zijn drie dingen belangrijk: het gevoel dat je een eigen persoon bent, dat je verbonden bent met anderen en het gevoel dat je iets kunt. Als je dan kijkt naar voetbal, muziek, tennis, dansen, beeldende kunst, judo, theater – daarin kun je je uiten, je eigenheid ontwikkelen maar het verbind je ook met anderen en met het grotere geheel: de samenleving.”

Er zijn biologische basisbehoeften zoals een dak boven je hoofd, voedsel en warmte, maar er zijn ook psychologische basisbehoeften. Steven: “Kunnen bewegen is een basisbehoefte. Maar sport gaat niet alleen over bewegen en een gezonde levensstijl. Dans, muziek en beeldende kunst gaan niet alleen over een leuke vrijetijdsbesteding. Dat is maar de helft. Het gaat uiteindelijk om die drie dingen die ik al noemde: autonomie, verbondenheid en competentie. Anders kun je net zo goed een rondje in het park rennen of in je eentje een instructiefilmpje blokfluit op YouTube kijken. Juist dat je het met anderen doet en dat een kind zelf kan kiezen en zich ontwikkelen in die keuze, is heel belangrijk.”

Gezin, school en club

Een kind leeft in drie milieus: gezin, school en de omgeving die hij of zij zelf kiest zoals het zangkoor of de voetbalclub. Gezin en school zijn verplichte milieus. Maar dat derde is in feite het eerste vrijwillige milieu dat een kind kiest. Dáár ontwikkelen kinderen hun eigenheid, ontdekken ze wat belangrijk is en maken ze hun eigen keuzes. En dat moeten we kinderen gunnen.”

De tweedeling in de samenleving lijkt groter te worden.

Vanuit zijn eigen praktijk als therapeut kent Steven Pont het effect van armoede op kinderen. “Die tweedeling in de samenleving is er en lijkt groter te worden. Er zijn gezinnen waar ouders de portemonnee kunnen trekken voor bijles. Of om hun kind kennis te laten maken met muziekles, voetbal of tennis waarna het zelf kan kiezen. Dat zijn beschermende factoren voor een kind. Er zijn risicofactoren voor alle kinderen, uit wat voor gezin ze ook komen. Maar als er te weinig beschermende factoren zijn, loopt het kind meer risico. Bijvoorbeeld dat het kind zich als volwassene minder goed kan ontwikkelen omdat het zich niet heeft kunnen uiten en dat derde milieu nooit heeft kunnen kiezen.

Kinderen die iets doen aan sport en cultuur kunnen zich uiten, voelen zich verbonden maar worden ook steeds beter in wat ze doen. Daardoor worden ze sterker en krijgen ze meer zelfvertrouwen. En is de kans ook groter dat ze als volwassene beter meedoen in de samenleving.”

Roy van Schie is jongerenwerker bij het Welzijnskwartier in Katwijk. Roy is ook Cruyff Foundation Coach en betrokken bij het project Cultuur@CruyffCourts in Katwijk. ‘Ik wil jongeren het gevoel geven dat ze ertoe doen’.

Roy is al ruim 10 jaar jongerenwerker. Wat motiveert hem? “Ik heb toen ik jong was, zelf ook kansen gekregen via jongerenwerk. Ik zag wat er op straat speelde, ben een beetje door schade en schande wijs geworden. Via het jongerenwerk maakte ik kennis met DJ’en. Dat heeft mijn leven veranderd en me gemotiveerd om me nu in te zetten voor andere jongeren. Weet je, 80% van de jongeren komt wel op z’n pootjes terecht. Ik wil samen met mijn collega’s die andere 20% ook aan boord te houden.”

Aandacht

Roy werkt in wijken in Katwijk die meer aandacht nodig hebben. “Juist daar is ons werk het meest nodig,” vindt Roy. “Ik merk dat er vaak gekeken wordt naar wat jongeren niet kunnen, ik kijk liever samen naar wat iemand wel kan. Ik probeer iedere jongere waar ik mee werk het gevoel te geven dat hij of zijn ertoe doet. Via ons DJ project leren ze niet alleen dat het tof is om te draaien maar leren ze ook in het middelpunt van de belangstelling te staan, te presenteren en om te gaan met afspraken en druk. Ze leren dat ze zélf verantwoordelijkheid moeten nemen. Als je op je handen blijft zitten, gebeurt er niets.”

Lol online, eenzaamheid offline

Wat heeft Roy in die 12 jaar dat hij jongerenwerker is, zien veranderen. “Daar hoef ik niet lang over na te denken,” zegt Roy. “De smartphone heeft het leven van jongeren enorm veranderd. Aan de ene kant is het een verrijking waar we niet meer zonder kunnen. Wat ik ook zie is dat veel jongeren online het ogenschijnlijk goed hebben. Ze hebben veel contacten en volgers. Maar als je dan doorvraagt, blijkt dat sommigen in het echte leven bijvoorbeeld eenzaam zijn en dat het ook steeds ingewikkelder wordt om offline vriendschappen op te bouwen. Dat vind ik zorgelijk. Daarom zijn het soort projecten als mijn DJ project en Cultuur@CruyffCourts zo waardevol. Jongeren ontmoeten elkaar daar live. Een andere zorg is de verslavingsproblematiek. Er zijn heel veel middelen vrij gemakkelijk beschikbaar. Jongeren die hun leven onvoldoende inhoud kunnen geven, zijn gemakkelijke slachtoffers. ”

Wat vindt Roy van Culture@CruyffCourts? “Mooi. Fantastisch dat jullie dat doen! Het is een goede aanvulling op het programma van het Welzijnskwartier. Ik hoop natuurlijk dat kinderen en jongeren vervolgens doorgaan naar reguliere lessen en wij contact met hen blijven houden.”

Contact houden

De lockdown tijdens de coronacrisis maakte contact met de jongeren lastiger. Als we elkaar spreken dreigt de tweede lockdown. Hoe gaat Roy daarmee om? “Het is lastig,” zegt Roy. “Je komt elkaar minder vaak live tegen. Wij hebben daarom ons activiteitenaanbod in het begin van de coronacrisis zoveel mogelijk gedigitaliseerd en via sociale media live open Q&A gesprekken georganiseerd om zo in contact te blijven en te houden met jongeren. Daarnaast hebben we gelukkig ook veel jongeren nog fysiek en individueel kunnen zien en spreken. Contact houden is het allerbelangrijkste.”

Read more

• More about Cultuur@CruyffCourts
• Meer over het Welzijnskwartier Katwijk

Budgetcoach Mariska Eshuis is in 2019 voor zichzelf begonnen nadat ze jarenlang op de afdeling huurincasso van een woningcorporatie werkte. Ze vond dat het anders moest. "Iedereen kan in een situatie belanden waardoor er even geen overzicht meer is of hulp bij schulden hard nodig is." 

In 2019 gooide Mariska het roer om en werd zelfstandig budgetcoach nadat ze jarenlang werkte op de afdeling huurincasso van een woningcorporatie. “Juist omdat ik zelf uit een gezin kom waar bijna ieder dubbeltje moest worden omgedraaid, weet ik wat voor leed er schuilgaat achter de voordeur in armere wijken. Het gaat nooit alleen om geldproblemen. Er spelen altijd andere dingen mee. Ik wil me inzetten voor mensen die grip op hun financiële situatie kwijt zijn. En daarbij gaat het echt niet alleen om mensen aan de onderkant van de samenleving. In tegendeel. Juist ‘Jan Modaal' die geen recht heeft op allerlei voorzieningen, houdt uiteindelijk minder over dan een gezin met een minimum inkomen dat wel een beroep kan doen op allerlei regelingen.” 

Luisteren naar het verhaal

Bij de woningcorporatie waar Mariska werkte, zag ze dat mensen die hun huur niet konden betalen, diep in de problemen kwamen. "Dagvaardingen en ontruimingen vond ik heel erg, maar soms had ik geen keus,” zegt Mariska. “Ik vond dat het anders moest. Ik legde veel  huisbezoeken af and probeerde er alles aan te doen om huurders met An huurschuld te helpen door rekening te houden met hun financiële situatie. Ik zocht altijd naar een balans tussen het incasseren van de huur en het besef dat een dak boven you hoofd één van de belangrijkste zaken in het leven is. Ik ging niet alleen op huisbezoek om een regeling te treffen maar vooral om het verhaal te horen. Het incasseren veranderde voor mij langzamerhand in een maatschappelijke, hulpverlenende functie."  

Wachten op de kinderbijslag

Mariska is vertrouwd met geldzorgen. Ook zij groeide op in een gezin waar niet veel geld was. “Altijd wachten tot de kinderbijslag binnenkwam. In de rij voor de Vlaggetjesweek bij C&A. De goedkoopste boodschappen in huis halen. Geen vakantie. Op een gegeven moment gingen mijn ouders scheiden en werd het geldgebrek nóg voelbaarder. Gelukkig kon mijn vader goed met geld omgaan. Hij heeft me dat geleerd en me ook gestimuleerd te gaan studeren, als eerste van de familie. Ik ben naar de HEAO gegaan omdat I economie interessant vond and ik blij werd van alles rondom cijfertjes, getallen en rekenen. Achteraf gezien was ik toen al bezig met mijn passie rondom budgetteren."  

Inkomenstoets moet van tafel

Als intermediair maakt Mariska het mogelijk dat kinderen lid kunnen worden van een sports club of zich creatief kunnen uitleven. “Ik wilde als kind graag op turnen, mijn moeder vond dat te gevaarlijk. Achteraf denk ik: er was gewoon geen geld voor. Mijn dochter zit nu op turnen. Als ik zie wat dat met haar doet, hoe blij ze ervan wordt. Dat raakt mij. Ik wil dat alle kinderen die kans krijgen. Daarom ben ik ook intermediair voor het jeugdfonds. Ik kan gezinnen er echt mee helpen. Maar niet altijd.

Het frustreert me dat de gemeente An inkomenstoets hanteert voor ouders die een beroep op het jeugdfonds doen. Daardoor worden veel gezinnen, die het hard nodig hebben, niet geholpen. Die inkomenstoets moet echt van tafel. Ik vind dat je moet kijken naar wat er uiteindelijk maandelijks onderaan de streep overblijft. Zeker nu. Veel gezinnen zijn getroffen door de coronacrisis. ZZP’ers hebben minder opdrachten. Allemaal mensen die werken maar buiten hun schuld in de problemen komen.” 

Zorgen dat mensen begeleiding krijgen

Kunnen mensen die geldzorgen hebben zich een budgetcoach veroorloven? Zeker! “Er is meestal wel een mouw aan te passen en je wordt creatief,” zegt Mariska. “Veel mensen betalen zelf hun traject in de vorm van een maandbedrag welke in een budgetplan wordt opgenomen. Maar we praten also met de werkgever als de cliënt hiervoor openstaat. Vaak weet die wel dat er problemen zijn en wil voorkomen dat er verzuim gaat ontstaan. En als iemand al in verzuim is en ziek thuis zit, kan er een advies vanuit de arbodienst of bedrijfsarts komen.  

Mensen met een uitkering kunnen vaak geen begeleiding betalen. Mensen worden nu naar budgetbeheer van de gemeente verwezen, iets wat ze vaak niet willen. Zij willen zelf regie houden en zelf de financiële problemen oplossen. Geef mensen dan vanuit die eigen kracht ook de keuzevrijheid om individuele begeleiding te mogen aanvragen voor budgetcoaching. Dat is nu helaas nog niet mogelijk, maar ook daar ben ik hard mee bezig.”  

Amma Asante deed in 2015 voor ons fonds onderzoek naar kunst-, cultuur- en sportdeelname bij kinderen in armoede: ‘Mind the Gap’. Asante’s werkzame leven staat in het teken van je inzetten voor een betere samenleving en gelijke kansand. Zo werkte zij onder meer in de jeugdhulpverlening, asielopvang en publieke gezondheid en was als gemeenteraadslid en lid van de Tweede Kamer actief voor de PvdA. Momenteel is ze voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad. Mind the Gap is vijf jaar geleden. Hoe staan we er nu voor als het gaat om kansen voor kinderen? 

Betrokkenheid en drive zijn het kompas waar Amma Asante op vaart. Waar komt die betrokkenheid vandaan? “Mijn eigen kindertijd heeft er vast mee te maken,” zegt Amma. “Ook ik kom uit een gezin waar niet veel geld was. Overigens heb ik daar niet veel van gemerkt. Maar misschien dat daar het zaadje geplant is. Je afkomst mag niet je toekomst bepalen en dat zie je steeds vaker gebeuren. Armoede is steeds vaker een generationeel probleem. Het wordt van ouder op kind doorgegeven. Als je in de materie duikt kan je niet anders dan je boos maken en je verbazen.” 

Mensen houden minder over, ook als ze werken

Armoede is een structureel, maatschappelijk probleem, constateert Amma. Maar veel mensen hebben geen idee. “Dat stoort me. Dat zoveel mensen niet weten dat er een grote groep mensen is die niet kan deelnemen aan het maatschappelijk leven. Daardoor ontstaan achterstanden in gezinnen. Het probleem oplossen betekent dat er eerst maatschappelijk bewustzijn moet zijn. Mensen moeten zich opwinden, van de politiek eisen dat dit opgelost wordt. In Nederland kom je niet om van de honger, er zijn goede voorzieningen. Maar als je verder kijkt, bijvoorbeeld naar gezondheidscijfers en de kansen voor kinderen, dan zie je dat er een duidelijke tweedeling is.”  

Haar onderzoek Mind the Gap uit 2015 ging over deelname aan sport en cultuur van kinderen die opgroeien in armoede. Is er iets verbeterd in die vijf jaar? “Dat zie ik niet,” zegt Amma. “Armoede nam enigszins af tijdens de hoogconjuctuur maar dat is inmiddels helemaal tenietgedaan. Onder andere door de coronacrisis. Ik zie ook dat de kosten van levensonderhoud zijn gestegen en uitkeringen worden lager. Mensen houden onder aan de streep minder over, ook als ze werken. Vanuit SZW is er de laatste jaren veel geïnvesteerd in het bekendmaken van de problematiek en het doorbreken van taboes. Dat is heel goed en ik heb daar veel waardering voor maar het is niet genoeg om het probleem structureel op te lossen."  

Even los

Waarom is het belangrijk dat kinderen de kans krijgen te sporten, te dansen of muziek te maken? “Het is leuk, goed voor de ontwikkeling en vergroot het zelfvertrouwen waardoor de prestaties op school beter worden. Ook dat is iets dat te weinig onderkend wordt. Ouders die weinig geld hebben, bezuinigen vaak als eerste op de activiteiten van hun kinderen. Begrijpelijk, de vaste lasten gaan voor. Kun je nagaan wat dat betekent voor de ontwikkeling van de kinderen. Juist voor hen is het zo belangrijk even los te zijn van hun ouders, een paar uur per week niet geconfronteerd te worden met schaarste maar lol te hebben met leeftijdsgenoten en nieuwe skills op te kunnen doen. Dat vergroot hun kansen op een betere toekomst."  

Eigen kracht versterken

Wat moet er gebeuren om armoede op te lossen. “Heel veel. In fiscaal opzicht kan er veel meer gebeuren. Waar ik me voor inzet is onder andere de vereenvoudiging van het toeslagenstelsel. Er ontstaan veel problemen als het gaat om toeslagen. Het is een ingewikkeld systeem waardoor mensen in de problemen komen en schulden krijgen. Boete wordt op boete gestapeld waardoor mensen steeds dieper in de schulden komen. Schuldenproblematiek is een industrie geworden. Daar moet de overheid iets aan doen. Zoals de mogelijkheid om schulden door te verkopen. Hierdoor kan een schuld van een paar tientjes binnen een jaar stijgen naar honderden euro’s. Je zou bijvoorbeeld ook de kinderbijslag kunnen verhogen voor minimagezinnen. Maar het gaat niet alleen om het geven van geld. Je moet mensen ook in staat stellen op eigen kracht hun inkomen te verdienen zodat het gevoel van eigenwaarde verstandrkt wordt."  

Armoede komt nooit alleen

Armoede gaat niet alleen over geldgebrek, vindt Amma. “Wij beoordelen iemand vaak op wat hij of zij verdient, op wat voor werk iemand doet. Als je niet in staat bent je eigen geld te verdienen, word je gezien als loser. Dat draagt bij aan de schaamte en maakt dat mensen zich isoleren. Armoede komt nooit alleen maar is vrijwel altijd verbonden met bijvoorbeeld gezondheidsproblemen en problemen op relationeel gebied. Er moet dus ook aandacht en geld geïnvesteerd worden in de begeleiding van gezinnen. Als je elke dag moet bedenken hoe je eten op tafel moet krijgen, dat vreet aan een mens. Help mensen hun veerkracht te versterken.” 

The Sports & Exercise Knowledge Center supports professionals working in sports, healthcare, education, and government with knowledge, advice, and products to make sports and exercise accessible to everyone. Participating in sports and exercise activities is not a given for vulnerable groups, such as children and young people from low-income families. It is expected that a growing number of families will no longer be able to afford sports clubs due to the coronavirus crisis. Laura Butselaar and Jamilla Vervoort are specialists in "Participation through Sports and Exercise." They provide professionals with tools to ensure that vulnerable young people can participate.

"We're working from home due to the coronavirus crisis, but we're still quite busy," says Laura. "We have to find other ways to reach children and young people. We expect that, as a result of the crisis, the group of parents who can no longer afford their sports club will grow. The crisis also presents an opportunity, now that the government is encouraging sports providers to welcome these children as well, but the question is how do we do that? We have to respond to that now. We've published an article with tips on how to do that." Laura: "Sports and exercise should be accessible to all children. Despite all the facilities available, we see that a large group is still not being reached or that they give up after a while. We're looking at the factors that play a role in this."

Future perspective

Sports, exercise, and being part of a social network are important. How do you motivate young people to participate in sports? The logical conclusion is to ask the young people themselves. Laura: “This year, we launched a study to talk to young people. What do sports and exercise mean to them? Do they want it, and if so, how? Based on their answers, we develop recommendations for municipalities, for example. Sports and exercise improve the future prospects of children and young people. Not only because they make you healthy and fit, but also because of the social network. There are rules and agreements at the club; you have to work together and be considerate of each other. So you acquire all kinds of skills that will also benefit you in the future. And a young person can take on a different role within the sports club besides sports. They learn from that, and that's good for their self-confidence.”

Girls

The knowledge center uses a 'human capital model' that identifies no fewer than 79 effects of sports and exercise for each target group. "Thanks to scientific research, we understand these effects," says Laura. "For example, the effect on academic performance. We also see where more needs to be done. For example, Jamilla is working with girls and neighborhood sports. "We know that girls aren't as likely to play sports outside on a neighborhood field," says Jamilla. "We're looking at how girls can still be encouraged to get involved. Discussion is crucial in this regard. Professionals, such as neighborhood sports coaches, can visit schools and ask girls what they want and ensure they're involved in organizing the activity."

The effects of the corona crisis

Due to the coronavirus crisis, many children and young people were stuck at home. Laura: “We don't yet fully understand the impact of this. We do know that it's especially important for this vulnerable group to go to the club. Many people in this target group live in small homes, don't have a garden, and have financial worries. That causes stress. So we're thinking about how we can still offer sports and exercise in this situation. It doesn't have to be so complicated. For example, sports trainer Houda Loukili offers interactive live workouts for women, girls, mothers, and their children. She does this together with her children, and the online participation has been very good. So inspiring!”

Back outside, what now?

Sports clubs are gradually reopening. The government is encouraging sports providers to welcome all children and young people, not just their own members. How do you do that for vulnerable children and young people? Laura: "This is a target group that requires something extra. Clubs need to respond to that. We've compiled a number of tips for involving children and young people. It's good that sports clubs are being asked to open to non-members as well. That offers opportunities. In addition, all sorts of activities can be organized close to home, for example at the Cruyff Courts – and especially in consultation with the target group. We want children and young people to start playing sports but also to keep it up. We have all sorts of tips for that too. Particularly when children reach puberty, you see a dip in participation. It's essential that young people have a voice, and that clubs should utilize that in their offerings. For example, by becoming more flexible in their offerings, not just offering football but collaborating with other clubs. Or combining it with homework support."

This time in particular offers the opportunity to think carefully about how we can best organize things to keep the threshold for sports and exercise as low as possible.”

Read more

• Welcoming children from low-income families to sports: 14 tips
• Interactive live workouts for women, girls, mothers and their children by Houda Loukili

Kredietbank used to be a bank for the poor. Today, it's a social institution that helps people in financial trouble. But very occasionally, loans are granted. Kredietbank Limburg offers debt counseling in the broadest sense of the word. Director Ruud van den Tillaar explains the complexity of debt issues.

"National figures show that 1.4 million households have problematic or risky debt. Of those, we only have insight into 200,000 households," says Ruud van den Tillaar. "When you consider the stress caused by debt, you realize how extensive the problem is. People's IQs decline, they become less sensitive to their surroundings, and can only see the short term. When you then know that there are 1.2 million households without any support, that's worrying."

Out of sight

The reason so many households are out of sight is complex, according to Van den Tillaar. Shame is a factor, but the government's handling of the debt issue, in particular, prevents people from understanding their situation and raising the alarm in time. "The government has many different guises and just as many working methods. The Tax and Customs Administration, the Social Insurance Bank, Social Services, the Education Executive Agency (DUO)—they're all part of the government. If someone doesn't pay a traffic fine, a fine is added to the original fine. Fines are piled on top of fines, and in no time, you're left with a substantial debt. That's how many government services operate. It's better if, in the event of late or non-payment, they're informed whether someone can pay, and if the debt collection is temporarily suspended if it becomes apparent that it's a problem."

Multi-headed monster

Being in debt is complicated, let alone solving it or asking for help. Ruud van den Tillaar: “Many people in debt experience the government as a multi-headed monster and don't ask for help with that same monster. Moreover, it appears from investigation by the National Ombudsman That the barrier to applying for debt counseling from the government is far too high. You have to deal with a mountain of forms and supporting documents, but if you were that good at administration, you wouldn't have ended up in debt trouble.

Just start

The debt problem and the government's approach to it are therefore extremely complex. This is especially true for people suffering from debt stress, which lowers their IQ and makes them unable to see the long term. Is there a solution? "At Kredietbank, we try to make our process as user-friendly as possible, always starting with the question of what we can do for someone. The government should take responsibility. For example, by contacting someone who doesn't pay their fine and referring them to help. South Limburg is known for its poverty problem and intergenerational poverty—meaning that children who grow up in poverty are themselves destined for poverty—is a major problem. We'll have to come up with something to break through that. You just have to get started. You can think and research for a long time, but we do know what's true."

Collaboration is the key

Van den Tillaar believes it helps when municipalities and institutions collaborate. “We collaborate with 20 municipalities and with institutions like SchuldHulpMaatje and welfare organizations. Because many people are struggling with debt problems. If you join forces, you can make progress. And if we demonstrate in our services that we look at people with an open mind and take them seriously, we can make a difference. The Ombudsman recently put it beautifully: as a government, you must be honest, straightforward, and understanding by 2030. That sums it up for me.”

Read more about debt assistance

Website Kredietbank Limburg

Het Nibud is hét kenniscentrum op het gebied van de huishoudportemonnee van Nederlanders. Het Nibud wil mensen helpen grip op geld te krijgen en te houden, nu en in de toekomst. Dat betekent dat onderzoek, voorlichting en advies geven voor zowel burgers als de overheid. Het Nibud traint ook schuldhulpverleners die gezinnen bij kunnen staan. Directeur Arjan Vliegenthart: ‘Armoede is niet alleen een persoonlijk probleem, maar een probleem van de samenleving’.

“We leveren zwemvesten maar bepleiten ook hekken langs het ravijn,” schildert Arjan Vliegenthart. “We helpen individuele burgers maar dragen graag een steentje bij aan een andere financiële inrichting van de samenleving. Armoede is niet alleen een persoonlijk probleem, maar een probleem van de samenleving.

Die zou zo ingericht moeten zijn dat je schulden kunt voorkomen. Hoe minder inkomen je hebt, hoe lastiger het is om rond te komen. Dat lijkt vanzelfsprekend maar klopt niet helemaal. Er zijn ook mensen die wel goed kunnen rondkomen met weinig geld. Er is dus ook een gedragscomponent. Dat je in staat bent te zien wat de gevolgen van je financiële beslissingen zijn. Hoe houd je voldoende grip op wat er maandelijks in- en uitgaat? Financiële stress leidt tot minder rationeel gedrag. En mensen die kwetsbaar zijn verstoppen zich en zijn dus moeilijk bereikbaar. De grootste uitdaging zit in het bereiken van die groep.”

Een achterstand haal je moeilijk in

Armoede in het welvarende Nederland? Veel Nederlanders kunnen zich er niets bij voorstellen want je hebt – als het leven tegenzit – recht op een uitkering en de meeste mensen hebben een dak boven hun hoofd. Vliegenthart: “Armoede in Nederland betekent dat je sociaal niet mee kunt doen en in die zin is er echt armoede in Nederland. En nee, dat is geen honger armoede zoals elders in de wereld, maar het betekent bijvoorbeeld wél dat je niet naar een verjaardagsfeestje kunt omdat je geen geld hebt om een cadeautje te kopen. Dat de kinderen niet naar een sportclub kunnen en geen muziekles krijgen omdat er geen geld voor is. Het wereldje wordt steeds kleiner. Daarmee lopen kinderen een achterstand op die ze gedurende hun leven maar heel moeilijk in kunnen halen. Nog afgezien van alle levensvreugde die je ontzegd wordt als je niet veel geld hebt.”

Meer schulden, minder hulpvraag

Het Nibud leidt schuldhulpverleners op die mensen kunnen helpen grip te krijgen. Uit een onlangs gepubliceerd bericht blijkt echter dat steeds minder mensen om hulp vragen. “Schulden hebben is een taboe, schaamte is een probleem,” zegt Vliegenthart. “Dat komt omdat er zoveel moraliteit omheen is. Als je schulden hebt, zal je daar wel schuldig zijn aan zijn. Als we die moraliteit er af kunnen halen, zijn we al een eind op weg. Mensen denken vaak dat schuldhulpverlening iets is voor mensen die er erger aan toe zijn. Daardoor kloppen mensen minder snel aan bij het gemeentelijk loket. En de gemeente is vooral georiënteerd op mensen die ze al kennen, via de bijstand bijvoorbeeld. Maar er zijn groepen die minder snel in het vizier komen, zzp’ers bijvoorbeeld.”

Buffertje opbouwen

Een buffertje opbouwen voor noodgevallen is het eerste advies dat het Nibud mensen geeft. Maar de overheid faciliteert dat niet altijd. “Het zou helpen als het beleid hier en daar aangepast wordt. Neem de normen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen: die zijn heel laag. Daar gaat het buffertje. Eigenlijk gaat er dus een perverse prikkel uit van dat beleid. Als dat beleid verbeterd wordt, geeft dat direct lucht. Dat geldt ook voor de hele schuldenindustrie. Mensen krijgen boete op boete als ze een rekening te laat betalen en raken daardoor steeds dieper in een put waar ze niet meer uit kunnen komen. Mensen die in de schuldhulpverlening zitten, moeten voldoende inkomen hebben anders redden ze het niet. Je kunt mensen wel leren dat ze ieder dubbeltje tien keer om moeten draaien, maar als elk dubbeltje nodig is, gaat het een keer mis. Daarom is het anders inrichten van de samenleving zo belangrijk.”

Armoede als erfenis

Kinderen die opgroeien in armoede, missen kansen die andere kinderen wel krijgen. Daar is Arjan Vliegenthart van overtuigd. “Het maakt helaas uit waar je wieg staat. Het gaat niet eens altijd om financieel kapitaal van een gezin, ook het sociaal en cultureel kapitaal en het opleidingsniveau van de ouders dragen bij aan de ontwikkeling van een kind. En dat gaat soms van generatie op generatie. Er is een gerede kans dat kinderen die opgroeien in armoede, de rest van hun leven met geldgebrek blijven kampen, dat is een serieus probleem. Je kunt je eraan ontworstelen maar dat is niet zo eenvoudig. En de inrichting van de samenleving werkt niet bepaald mee. Jongeren kunnen over het algemeen alleen een huis kopen als de ouders een deel meefinancieren. De huren stijgen. Dat maakt mensen kwetsbaar en vergroot de kans op dakloos worden, we zien dat de groep daklozen groeit. De verschillen in de samenleving lijken steeds groter te worden.”

Voorlichting

Om mensen weerbaarder te maken, geeft het Nibud samen met haar partners voorlichting aan allerlei groepen, onder andere aan middelbare scholieren. We geven jongeren niet alleen inzicht in hoe ze met geld om moeten gaan, maar ook wat ze te wachten staat als ze 18 worden. Veel jongeren weten bijvoorbeeld helemaal niet dat ze zelfstandig een verzekering moeten afsluiten. Ze hebben geen beeld van alle kosten die volwassen zijn met zich meebrengt. Dat is vragen om problemen.”

Ouders die moeilijk rond kunnen komen

Ouders willen het beste voor hun kind. En ze schamen zich als ze niet kunnen geven wat het kind nodig heeft. “Gebrek aan geld is niet iets om je voor te schamen,” vindt Vliegenthart. “Vraag om hulp als je er niet uitkomt. Er zijn oplossingen. Als ouder wil je dat je kind goed terechtkomt en wil je dat het gelukkig is. Het mooie van het Jeugdfonds Sport & Cultuur is dat de hulp in natura gegeven wordt. Lidmaatschap en benodigdheden voor bijvoorbeeld een sportclub of danslessen worden betaald. Dat kan dus niet in beslag genomen worden door derden. Dat zorgt ervoor dat je kind altijd mee kan doen. Ik vind dat heel erg zinvol.

Ook kinderen moeten weten dat er hulp is en dat ze elkaar niet met geldgebrek moeten pesten. De groepsdruk bij jongeren is erg groot. Het zou mooi zijn als het bespreekbaar wordt. Het is mesjogge dat we in een welvarend land als Nederland dit niet voor elkaar krijgen. Het is toch een erezaak dat we dat gaan regelen.”

Grip bij geldzorgen door coronacrisis (Nibud)

Hoogleraar klinische neuropsychologie Prof. Dr. Erik Scherder is on a mission: mensen in beweging zetten. En daar kun je wat hem betreft niet vroeg genoeg mee beginnen. Bewegen en muziek maken zijn goed voor het brein. Scherder’s missie past dus uitstekend bij die van het Jeugdfonds Sport & Cultuur: het mogelijk maken dat alle kinderen kunnen sporten, dansen of muziek maken.

Erik Scherder pleit ervoor dat muziek een vanzelfsprekend onderdeel gaat uitmaken in de levens van kinderen. “Muziek is heel belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen,” zegt Erik Scherder. “Het brein van een kind is volop in ontwikkeling. Zingen of het bespelen van een instrument zorgt ervoor dat er nieuwe verbindingen tussen de hersendelen worden aangelegd. Muziek maken stimuleert de ontwikkeling van het kind. Als je muziek maakt, moeten de hersendelen met elkaar samenwerken en daar worden ze beter van. Een kind leert op muziekles noten lezen, is bezig het instrument te bespelen en moet tegelijkertijd goed luisteren. De hersenen worden dus volop aan het werk gezet. Daarnaast raakt muziek je en daarmee draagt bij aan de emotionele ontwikkeling. Je kunt dus niet vroeg genoeg beginnen!”

Lekkerder in je vel

Behalve dat Scherder een groot pleitbezorger is voor meer muziek, pleit hij ook voor meer bewegen, want ook bewegen is goed voor het brein. “Lichaamsbeweging en met je hersens bezig zijn, doen een beroep op dezelfde circuits in het brein,” zegt hij. “Het gaat om dezelfde neurale systemen. Als kinderen en jongeren te weinig bewegen, gaan ze daar last van krijgen. Er is een grotere kans op overgewicht en fysieke klachten maar het heeft ook invloed op hoe je je voelt. Het is bekend dat mensen met een depressie baat hebben bij bijvoorbeeld hardlopen. Als je lekkerder in je vel zit, presteer je beter en voel je je beter.”

Bewegen maakt ons dus ook slimmer? “Dat zou je best zo kunnen stellen,” zegt Scherder. “In ieder geval zorgt sporten voor een betere doorbloeding van het brein. Beweging heeft ook een gunstig effect geeft op de neurotrofines in het brein, dat zijn de ‘voedingsstoffen’ waardoor onze chemische huishouding beter functioneert. Pokon voor de hersencellen!”

Een kind leert op muziekles noten lezen, is bezig het instrument te bespelen en moet tegelijkertijd goed luisteren. De hersenen worden dus volop aan het werk gezet.

Investeren in de toekomst

Als een kind aan sport en het liefst ook aan muziek doet, ontstaan er meer vertakkingen in het jonge brein. Jammer genoeg bewegen kinderen en jongeren de laatste jaren steeds minder. Een kind of jongere zit dagelijks uren naar een scherm te kijken. Er is bewezen dat bescheiden bewegingsprogramma’s op school een groot verschil maken. Uit onderzoek op basisscholen is gebleken dat een half uur extra bewegen per dag al een significante verbetering geeft. De aandacht en concentratie bij de kinderen verbeterden. Erik Scherder: “Daarmee wordt een reserve opgebouwd; je investeert daarmee in je toekomst, in je hele levensgeluk. Die verrijking kan nét het verschil maken! Het is dus belangrijk dat ouders beseffen dat sporten, muziek maken en dansen niet alleen maar leuk zijn, maar essentieel zijn voor de ontwikkeling van kinderen.”

Kijk hoe jij ons kunt helpen!