Bernd Reichrath is adjunct-directeur van basisschool St. Stefanus in het Limburgse Wijnandsrade én intermediair van het Jeugdfonds Sport & Cultuur. De tweede lockdown is nog van kracht als we Bernd spreken. Wat voor invloed heeft de coronacrisis op kwetsbare kinderen?

Tijdens de lockdown contact houden met de kinderen is een grote uitdaging. Hoe hebben Bernd en zijn collega’s het aangepakt? “Vanaf groep 3 krijgen de kinderen volledig online onderwijs. Ze loggen iedere ochtend in,” zegt Bernd. “Daarnaast hebben we regelmatig contact met de ouders om te vragen hoe het thuis gaat. Kinderen van ouders met een cruciaal beroep kwamen naar de noodopvang. Daarnaast gingen  ook kinderen bij wie de thuissituatie kwetsbaar is naar school. Tijdens de lockdown hebben de kinderen devices gekregen om online te werken maar als er thuis vier kinderen zijn die online onderwijs volgen, wordt het lastig.”

Schrijnend

Kwetsbare situaties zijn er volop, weet Bernd. Sterker nog, als gevolg van de coronacrisis neemt het aantal kwetsbare gezinnen toe. “In die gezinnen is het nodig het kind en het gezin meer rust te geven door het kind naar school te laten komen. De meeste ouders zijn blij met het aanbod want die zitten met de handen in het haar. Anderen hebben een zetje nodig waarbij je dan ziet dat ze zich na een paar dagen toch melden omdat het thuis niet te doen is. Gelukkig zijn dat uitzonderingen. We proberen de spanning in gezinnen zoveel mogelijk te verlichten.”

Ouders kunnen de contributie niet meer betalen

De meeste gezinnen die voor de coronacrisis kwetsbaar waren, zijn al in beeld.  Maar vanwege corona groeit dat aantal. “Bij ons op school merken we daar gelukkig nog niet veel van,” zegt Bernd. “Maar we zien het wel in onze regio Parkstad. Ik ben bestuurslid van een turnvereniging en het ledenaantal loopt terug. Ouders melden hun kinderen bijvoorbeeld af omdat ze hun baan kwijt zijn en de contributie niet meer kunnen betalen. We verwijzen ze natuurlijk door naar jullie maar vanuit de vereniging doorverwijzen is lastiger dan op school waar ik de ouders ken. Waarschijnlijk zullen niet alle kinderen zich weer aanmelden als er weer geturnd mag worden. Het zijn onzekere tijden. Mensen houden hun geld liever in hun portemonnee. Jammer voor het kind maar ook zorgelijk voor het voorbestaan van de sportvereniging.”

Kinderen hebben het nodig elkaar te zien

Op school kent Bernd de gezinnen en herkent hij armoede. “Gelukkig mogen de kinderen weer naar school. Het is beter om ze live te zien zodat je kunt zien hoe het in een gezin gaat. Dan zie je het als een jongetje niet genoeg in zijn broodtrommeltje meekrijgt. Of dat het geen winterjas heeft. Of het meisje dat nooit kan vertellen over iets leuks dat ze in het weekend gedaan heeft. Over het algemeen zijn ouders heel blij als je het bespreekbaar maakt. Ze horen dan dat er mogelijkheden zijn. Vaak durven ze zelf de stap niet te maken maar als jij de eerste aanzet geeft, zijn ze er blij mee. Hopelijk duurt het niet al te lang voor ze weer naar de sportclub of cultuuractiviteit mogen. Kinderen lijden eronder dat ze zich niet meer uit kunnen leven tijdens sport of op hun clubjes. Kinderen hebben het nodig elkaar te zien.”

مزيد من المعلومات للمعلمين

Maaike van Dantzig is leerkracht van groep 6/7 op de CBS Het Baken in Harderwijk. هي werkt op een school met een diverse populatie waaronder gezinnen die het niet breed hebben. ‘Ik vind het fijn als ik meer kan betekenen.’  

Het Baken staat in een wijk met een mix van sociale huur en koopwoningen. Ook de leerlingوpopulatie is heel divers. “Bij ons op school zijn alle lagen van de bevolking vertegenwoordigd,” zegt Maaike. “Kinderen van tweeverdieners, uit gebroken gezinnen, kinderen met een allochtone achtergrond. Ik vind dat heel leuk. Vooral omdat ik voor een aantal kinderen meer kan betekenen dan alleen juf zijn." 

Aan de kinderen zie je niets

Zoals op iedere school, zitten er ook op Het Baken kinderen uit gezinnen waar weinig geld is. “Tijdens ال إغلاق had ik meer contact met kwetsbare gezinnen met financiële problemen, al of niet als gevolg van de coronacrisis. Het is best lastig om te signaleren dat er geldzorgen zijn. Aan de kinderen zie je meestal niets. Je merkt het vooral in de verhalen die kinderen in de klas vertellen na het weekend of vakantie. Ze hebben in het weekend niets leuks gedaan, zijn niet op vakantie geweest. Vaak dragen ze dezelfde kleding. Maar we zien het vooral in het niet kunnen betalen van de vrijwillige ouderbijdrage of het schoolreisje. Gelukkig للذهاب alle kinderen gewoon mee, daar zorgt de school wel voor." 

Ook goed voor ouders

Als kinderen hun passie kunnen ontdekken en beoefenen kan dat een groot verschil maken. Ook thuis en in de klas. Maaike heeft een mooi voorbeeld:"Een van onze leerlingen voetbalde op het schoolplein de sterren van de hemel maar كان geen lid van een voetbalclub. Hij vertoonde in de klas best moeilijk gedrag. We waren ervan overtuigd dat zijn gedrag zou verbeteren als hij lid zou zijn van een vereniging maar het gezin heeft het niet breed. Onze Intern Begeleider is intermediair van het Jeugdfonds en heeft ervoor gezorgd dat hij lid werd van een voetbalclub. We zien direct een gedragsverbetering. Hij gaat uitdagingen aan, moedigt andere jongens aan. Op de club leert hij samenwerken, een team te vormen, ervoor te gaan. Hij heeft nu een sportmentaliteit en dat helpt hem enorm. Het heeft ook een positief effect op de ouders. Ook zij geven aan dat hun wereld groter wordt. Ze komen op de sportvereniging, krijgen contact met andere ouders, begeleiden groepjes kinderen naar wedstrijden. Ze voelen zich nuttig."  

Meedoen is goed voor kinderen

“Het heeft zoveel meerwaarde dat kinderen via het Jeugdfonds mee kunnen doen. Ze ontdekken dat ze misschien niet goed zijn in rekenen, maar wel in streetdance. En ik ben ervan overtuigd dat het ook bijdraagt aan de cognitieve en sociale ontwikkeling. Kijk maar naar dat voorbeeld dat ik gaf over dat voetballende jongetje. Het maakt op alle fronten verschil als kinderen mee kunnen doen.” 

مزيد من المعلومات للمعلمين

Bonny O’ Brien is leerkracht van groep 6 op OBS Caleidoscoop in Almere. De tweede lockdown is achter de rug. Bonny is blij haar klas weer live te zien. Het was een bizar jaar voor de hele samenleving maar in het bijzonder voor het onderwijs. Wat heeft dat gedaan met de kinderen?

De eerste lockdown was voor veel scholen vooral zoeken hoe ze het moesten aanpakken, dat onderwijs op afstand. Daarbij werd vooral duidelijk dat veel gezinnen het moeilijk hadden. Bonny: “Tijdens de eerste lockdown heb ik vooral kinderen en gezinnen begeleid. Het online-onderwijs was nog niet georganiseerd. Kinderen kregen een weektaak die ze in moesten leveren en het contact was minimaal. Er waren kinderen die helemaal vast kwamen te zitten, we raakten zelfs kinderen kwijt.”

Er was veel angst

Als leerkracht wil je contact houden met je kinderen, weten hoe het met ze gaat. “Het was zorgelijk dat een aantal kinderen uit beeld was. Samen met een welzijnsorganisatie zijn er in plaats van naschoolse alternatieve activiteiten georganiseerd. Kinderen die uit het zicht waren of het moeilijk hadden, zijn op school uitgenodigd. We deden spelletjes, bakten samen en kletsten.

De kinderen waren even uit de soms lastige thuissituatie en wij konden zien hoe het met ze ging. Dat was heel erg belangrijk. Veel kinderen voelden zich schuldig omdat ze hun werk niet afkregen. Er waren ook kinderen die gewoon bang waren. Bang voor corona, dat hun ouders het zouden krijgen, ze zagen op het nieuws dat er mensen doodgingen. Er was veel angst. Ook onder ouders die de informatie over corona niet begrepen door laaggeletterdheid of omdat ze het Nederlands niet voldoende beheersen. Ze konden de mail niet lezen en hielden hun kinderen zoveel mogelijk thuis. We hebben ze zoveel mogelijk gerustgesteld en gezorgd voor een veilige sfeer.”

Juist kwetsbare kinderen hebben een knuffel nodig

Tijdens de tweede lockdown stond het online-onderwijs stevig in de steigers. “We hebben veel geleerd van de eerste periode en hadden een plan klaarliggen. Toen de tweede lockdown van start ging, verliep alles heel soepel. We hebben nagenoeg geen kinderen gemist. Wat je wel merkt, is dat je de ouders niet meer spreekt. Die staan aan de rand van het schoolplein op hun kind te wachten en komen niet meer de klas in. We weten dus minder goed wat er zich thuis afspeelt.

Gemis van clubjes

Wat we wel zien is dat kinderen hun clubjes missen. Ze kunnen gelukkig nog wel naar de training van buitensporten maar verder ligt alles stil. Ze hebben zo’n behoefte elkaar te zien. Tijdens de pauzes of na schooltijd blijven veel kinderen gewoon online om met elkaar te kletsen of samen schoolwerk te maken.

Kinderen krijgen meer energie als ze buiten school iets doen wat ze leuk vinden. Daardoor zijn ze rustiger en vrolijker. Ze leren, bij het sporten bijvoorbeeld, spelenderwijs omgaan met spelregels. Die lijken vaak op de spelregels op school. Ze pikken op school sneller dingen op als ze buiten school iets doen. Doen meer vaardigheden op die ze overal kunnen gebruiken. Dat zijn allemaal dingen die ze nu missen. Gelukkig zijn we weer gestart en zien we onze kinderen weer live. Juist kwetsbare kinderen hebben een knuffel nodig.”

مزيد من المعلومات للمعلمين

مدرسة كاليدوسكوب الابتدائية (OBS) هي مدرسة ابتدائية حديثة وواسعة في ألمير، تُركز بشكل كبير على الرياضة والتمارين الرياضية. تُدرك مديرة المدرسة، جانيكي درونكرز، أهمية ممارسة الأطفال للنشاط البدني. بسبب أزمة فيروس كورونا، لا يستطيع الأطفال الذهاب إلى الصالات الرياضية أو رقص الشوارع، والأنشطة المدرسية محدودة. كيف تتعامل المدارس مع هذا الأمر؟

تقول جانيكي درونكرز إن الأطفال الأكثر ضعفًا يتأثرون بشكل خاص بأزمة فيروس كورونا. وتضيف: "لقد اختفت القدرة على التنبؤ". "يحتاج هؤلاء الأطفال تحديدًا إلى نظام. فالالتزام بالذهاب إلى المدرسة ولقاء الأصدقاء والذهاب إلى النادي يمنحهم الاستقرار والأمان. ويواجه بعض الأطفال ظروفًا منزلية صعبة حيث لا يستطيعون أداء واجباتهم المدرسية بسبب الازدحام الشديد، أو حتى انعدام الأمان".

فقدت العديد من العائلات روتينها. ينام الأطفال متأخرين، أو يعمل الآباء على الإنترنت ولا يستطيعون الإشراف على أطفالهم. إذا لم يسجل الأطفال الدخول، فهذه علامة تحذيرية لنا. سنتصل بهم ونسألهم عن السبب وما يحتاجونه للمشاركة عبر الإنترنت. عادةً ما يمتلك الأطفال جهازًا، لكنهم غالبًا ما يضطرون لمشاركته مع إخوتهم. أو قد يكون اتصال الإنترنت سيئًا. نطلب من أي طفل غير منخرط في العملية التعليمية أو يثير القلق الحضور إلى المدرسة.

إنهم يفتقدون التواجد معًا بشدة

العائلات التي لم تكن ضعيفة سابقًا أصبحت الآن ضعيفة نتيجة أزمة فيروس كورونا. "عندما يكون لديك ثلاثة أطفال صغار، وتضطر للعمل بنفسك، وتضطر أيضًا إلى إدارة التعليم المنزلي، يصبح الأمر صعبًا للغاية. هذا لا يُحسّن الأجواء. نشهد الكثير من التوتر بين الآباء، والأطفال أيضًا يشعرون بهذا الضغط. أو يفقد الناس وظائفهم.

لم يعد بإمكان الأطفال الاستمتاع بلعب كرة القدم أو رقص الشوارع، لكنهم في أمسّ الحاجة إلى الحركة والتواصل. إذا اختفى ذلك، ستختفي طاقتهم ومتعتهم. حاولنا تقديم أنشطة، لكن ذلك كان متاحًا فقط للأطفال في دور رعاية الطوارئ. لذا، هناك فئة كبيرة جدًا من الناس لا يشاركون، ويفتقدون ذلك بشدة. تحدثتُ إلى صبي في الصف السابع، ليس لديه إخوة أو أخوات، أخبرني أنه لم يرَ أحدًا شخصيًا منذ ثلاثة أسابيع. كان والداه يعملان عبر الإنترنت من المنزل ولم يكن لديهما وقت له. ينتظر كل يوم حتى ينتهي يومه. لو استطاع طفل كهذا ممارسة الرياضة، لكان ذلك سيحدث فرقًا كبيرًا.

صندوق الشباب يلمس حياة الناس

تقول جانيكي: "رؤيتنا هي أن يتعلم الأطفال النشطون والراضون عن أنفسهم بشكل أفضل. إذا لم تكن على ما يرام، يصعب عليك استيعاب المعلومات. المدارس مفتوحة مجددًا، ولكن بطريقة تجعل من الصعب علينا إدارتها بفعالية. جميعنا نرغب في الاستمتاع بالتدريس، لذا سنبذل قصارى جهدنا. سيكون من الرائع لو تمكنا من توفير جميع أنواع الأنشطة، مثل حصص الرياضة، في الهواء الطلق. وأن تفتح النوادي أبوابها قريبًا."

الوسيط الواعي

نعمل بوعي كوسيط لصندوق الشباب. يضمن وسطاؤنا مشاركة الأطفال الذين لا يملكون المال في المنزل. غالبًا ما يكون هناك شعور بالخجل في المنزل عندما يكون لدى الوالدين القليل من المال، سواءً للوالدين أو الأبناء. يتحدث الوسيط مع الوالدين؛ لا داعي لإعلام أي شخص آخر، ولكن لا يزال بإمكان الطفل المشاركة. يوفر صندوق الشباب للرياضة والثقافة فرصةً لحياة طبيعية. أنت تُلامس حياة الناس. قد تبدو لفتة بسيطة، لكنها شيء لن ينساه الطالب أبدًا. آمل أن يتكرر ذلك قريبًا.

مزيد من المعلومات للمعلمين